| Strona główna | Mapa serwisu | Forum |
|
 |
Tradycje bojowe 37pp |
 | |
|
Uformowanie i pierwsze działania bojowe 37pp w latach 1918-1921 |
| |
|
37pp w latach 1921-1939 |
| |
|
Walki we wrześniu 1939 |
| |
| |
37pp w latach 1921-1939 | |
Siedzibą garnizonu 37pp, który otrzymał nazwę pułku ziemi łęczyckiej stały się Kutno i Łęczyca. Jeszcze 16 kwietnia 1919 r. przybył do Łęczycy batalion zapasowy pułku pod dowództwem mjr Wilhelma Zwonarza . Już 23 stycznia 1920 batalion został przeniesiony do Kutna, w Łęczycy pozostała tylko jedna kompania marszowa. Dowódcami batalionu byli kolejno: kpt. Bednarczyk (7 stycznia - 19 luty 1920), kpt. Habowski (20 luty - 3 maja 1920) i mjr Albin Skroczyński (od 4 maja do zakończenia działań wojennych) . Jedną z przyczyn przeniesienia miejsca stacjonowania pułku z Przemyśla była chęć stworzenia oddziału w którym liczną kadrę pochodzącą z Galicji uzupełniłby wywodzący się z Kongresówki element rekrucki. Pośrednio chodziło również o zerwanie tradycji łączącej kadrę pułku z byłymi pułkami austriackimi polskiego pochodzenia z których się wywodziła . Pułk powrócił ostatecznie do Kutna 28 kwietnia 1921 r. i powitany został niezwykle uroczyście i radośnie przez mieszkańców miasta z burmistrzem T. Klepą na czele . Czas wojny, gdy ziemia kutnowska i łęczycka stały się zapleczem kadrowym tej jednostki spowodował, że oddział został przez miejscową ludność zaakceptowany i przyjęty jako swój, mimo początkowych kłopotów wypływających z sentymentu miejscowej ludności dla 30pp, który powstał w oparciu o żołnierzy i oficerów, m.in. z tego regionu, jeszcze w 1918 r. W Kutnie oddziały stanęły w koszarach po byłym rosyjskim 4 pułku strzelców: dowództwo i sztab pułku, oraz I i II batalion i służby. III batalion został zakwaterowany w Łęczycy w budynku poklasztornym.
Warunki zakwaterowania były trudne. Koszary dość ciasne, - wojsko podobnie jak całe odradzające się państwo cierpiało na niedostatek wielu podstawowych sprzętów i materiałów. Szczególnie trudne były warunki w Łęczycy, gdzie oficerowie otrzymywali prawo zmiany garnizonu po kilku latach służby. Jeszcze w 1921 r. w związku z powojenną reorganizacją armii polskiej, w ramach której likwidowano dywizje czteropułkowe zmienił się dotychczasowy przydział pułku. Został on mianowicie wraz z 10 pp i 18pp przydzielony do 26 D.P., której dowództwo stacjonowało w Skierniewicach. Ten nowy przydział pozostał aktualny dla jednostki już do wybuchu drugiej wojny światowej. W pierwszych latach służby nie było zbyt łatwo ani kadrze zawodowej, ani żołnierzom, bowiem zarówno warunki lokalowe, materialne jak i ogólny poziom życia społeczeństwa powodował duże trudności. Podobnie jak całe miasto koszary nie były skanalizowane, kasyno mieściło się dość daleko od koszar, w cywilnych budynkach.
Na parterze kasyna oficerskiego mieścił się magazyn broni pułku zaś magazyn amunicji znajdował się w prowizorycznym polowym baraku na skraju rynku strzeżony przez pojedynczego wartownika. Barak rozleciał się po burzy a amunicja wyleciała na ulicę ok. 1928 roku, gdy w zasadzie gotowy był przepisowy magazyn wybudowany poza miastem. Nie było placu ćwiczeń, zajęcia odbywały się więc na dziedzińcu koszar, na rynku i okolicznych polach.
Dopiero ok. 1926 r. wydzierżawiono na plac ćwiczeń obszar nieużytków nad Ochnią w majątku Sklęczki.
Korzystanie z tego placu wymagało domarszu ok. 2 kilometrów. Brak było również strzelnicy bojowej, na północ od koszar przy ul. Oporowskiej znajdowała się jedynie prymitywna strzelnica 100 -metrowa.
Wśród przychodzących corocznie rekrutów znajdował się spory odsetek analfabetów, dla których zorganizowano w pułku 3 stopniową szkołę prowadzoną przez oficerów i podoficerów zawodowych. Zajęcia odbywały się początkowo w świetlicy koszarowej, by ostatecznie przenieść się do Szkoły Powszechnej w Łąkoszynie. Pułk posiadał także własną bibliotekę, w kasynie oficerskim oferowano duży wybór aktualnej prasy, oficerów wysyłano na kursy szybowcowe i narciarskie, żołnierzom organizowano wycieczki.
Od samego początku wojsko bardzo efektywnie włączyło się w życie miasta. Organizowano zawody sportowe, strzeleckie, żołnierze kierowali Przysposobieniem Wojskowym i wychowaniem fizycznym, występy orkiestry pułkowej uświetniały różnego typu uroczystości. Szczególnie uroczyście świętowano przysięgę nowego rocznika.
Święto pułku początkowo obchodzono 9 września na pamiątkę zwycięstwa pod Rohatyniem . Od 1934 r. święto pułku na wniosek ówczesnego dowódcy płk Sas-Hoszowskiego obchodzono 26 maja, w rocznicę innej zwycięskiej bitwy stoczonej 1920 r. pod Żukowcem, w porze bardziej dogodnej ze względu na coroczne ćwiczenia na poligonie.
Oficerowie zobowiązani byli także do uczestnictwa w licznych balach, które organizowało Koło Polskie Białego Krzyża zbierając fundusze na pomoc oświatową dla żołnierzy. Bale te dla kadry zawodowej ze względu na swoją liczbę i kosztowność stawały się sporym obciążeniem. Pułk sprawował też pieczę nad harcerstwem w Łęczycy i Kutnie, wypożyczając sprzęt i przydzielając instruktorów na okres obozów letnich oraz szkołami powiatu kutnowskiego. Przedstawiciele pułku brali bowiem udział w uroczystościach szkolnych, takich jak rozdanie świadectw, święto patrona szkoły itp. Dotyczyło to szczególnie Gimnazjum im. J. H. Dąbrowskiego w Kutnie oraz Szkoły Rolniczej w Mieczysławowie.
Zaraz po powrocie pułku z wojny powstał w kutnowskim garnizonie dzięki entuzjazmowi garstki zapaleńców spośród kadry zawodowej Wojskowy Klub Sportowy "Boruta". Klub posiadał sekcje: piłki nożnej, lekkoatletyki, boksu, szermierki, strzelectwa. Corocznie organizował w Kutnie różnego rodzaju zawody sportowe, w których brali udział zarówno wojskowi, jak i cywile. Odbywały się więc liczne mecze piłki nożnej, zawody szermiercze, biegi przełajowe i innego rodzaju zawody lekkoatletyczne, mecze bokserskie i zawody hippiczne.
Szczególną aktywność klub przejawiał w latach 1932 - 1939, gdy prezesem był znany i ceniony piłkarz z lat dwudziestych, były zawodnik Klubu Sportowego "Wisła" z Krakowa mjr Henryk Reyman. Przy pułku działał również teatr amatorski, który szczególnie aktywnie działał w latach 1933 - 1939, gdy prowadził go kpt. Jan Ehriich, oficer kutnowskiej Rejonowej Komendy Uzupełnień. Teatr pod nazwą "Artibus" cieszył się sporym powodzeniem, występowali w nim zarówno wojskowi jak i cywile. Interesowali się nim wybitni aktorzy warszawscy, jak Juliusz Osterwa, z teatru którego wypożyczano kostiumy, czy Leon Schiller który przyjeżdżał do Kutna na przedstawienia swojej "Pastorałki". Scenografem był artysta - malarz W. Kurman, w okresie późniejszym scenograf w warszawskim teatrze M. Halickiej. Najgłośniejszym przedstawieniem był "Kościuszko pod Racławicami”, w bogatej i pięknej oprawie, wystawiany pod gołym niebem we wszystkich okolicznych miastach.
25.06.1933r. w piętnastolecie pułku istnienia pułku, odbyła się wielka uroczystość wręczenia nowego sztandaru, którą uświetnił Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki. Od tej chwili pułk występował z nowym sztandarem, a stary został przekazany do muzeum WP. Sztandar towarzyszył pułkowi przez cały szlak bojowy w Kampanii Wrześniowej. Pod koniec trwania bitwy nad Bzurą, koło Iłowa został oddany na przechowanie miejscowemu rolnikowi i od tej pory wszelki ślad po nim zaginął.
Na wniosek dowództwa pułku Minister Spraw Wojskowych rozkazem wydanym 12 kwietnia 1937 r. nadal pułkowi" szefostwo honorowe" ks. Józefa Poniatowskiego. W związku z tym żołnierze nosili na patkach herb Ziemi Łęczyckiej, a na naramiennikach inicjały J. P. zaś nazwa jednostki brzmiała: 37 Łęczycki Pułk Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego .
Stopniowo wraz z upływem lat i wzmacnianiem państwa polskiego także potrzeby pułku dotyczące budynków i wyposażenia ulegały stopniowemu zaspokojeniu. Około 1927 r. rozpoczęto rozbudowę koszar, w których dobudowano drugie piętro i skrzydło północne, dla stacjonującego przedtem w Łęczycy III batalionu. Powiększono również plac apelowy przez odkupienie ziemi od p. Szymańskiego. W 1928 r. na Florku zbudowano magazyn amunicji w postaci podziemnego bunkra amunicyjnego wraz z wartownią. W dzielnicy Piaski na odkupionym przez garnizon terenie powstał plac ćwiczeń, boisko piłkarskie oraz wykopany przez pluton saperów basen pływacki. W 1928r. pobudowano przy ulicy Okrzei i Kościuszki dwa budynki dla kadry zawodowej.
Na placu przy ulicy Cmentarnej powstał plac ćwiczeń konnych. Natomiast w styczniu 1930 roku wykupiono dzierżawiony uprzednio obszar nieużytków nad Ochnią w majątku Sklęczki, gdzie wkrótce powstała strzelnica z prawdziwego zdarzenia, duży plac ćwiczeń, a ok. 1937 roku rozpoczęto tam budowę nowych koszar. W koszarach przy ulicy Grunwaldzkiej stacjonowało dowództwo pułku, kompania sztabowa i wszystkie trzy bataliony liniowe, tam również znajdowała się świetlica i koncentrowało życie pułku. W latach trzydziestych dobudowano kuchnię, pralnię i wodociągi. Koszary przy ulicy Bema były miejscem stacjonowania plutonów: artylerii piechoty, przeciwpancernego, zwiadowczego, łączności, pionierów, gazowego oraz kompanii gospodarczej. Tutaj też znajdowały się magazyny mobilizacyjne, rusznikarnia, stajnie, ujeżdżalnia, działobitnia.
Okres międzywojenny jako czas służby pokojowej nie był wypełniony tylko ćwiczeniami, edukacją, poligonami i obchodami uroczystości. Miały wówczas miejsce także inne wydarzenia, które omawiając dzieje pułku warto wspomnieć. Pierwszym z nich był pobyt pułku w Warszawie w okresie październik - grudzień 1923, gdzie jednostka znalazła się w związku z napiętą sytuacją społeczną i pełniła służbę wartowniczą stacjonując na Powązkach w dawnych magazynach rosyjskich. Następnym istotnym wydarzeniem w dziejach pułku był przewrót majowy marszałka Józefa Piłsudskiego. Pułk dowodzony przez
Jako trzecie tego typu niecodzienne wydarzenie w dziejach pokojowej służby pułku możemy podać akcję pacyfikacyjną, w której brały udział dwa bataliony złożone z żołnierzy 37pp, a jaka miała miejsce na terenie Małopolski Wschodniej w okresie od 16 września 1930 do 30 listopada 1930 r. Pododdziały skierowane do tych działań były w znacznej mierze dowodzone przez oficerów i podoficerów pochodzenia ukraińskiego a ok. 30% składu osobowego spośród szeregowych było również tej narodowości. Teren działań pacyfikacyjnych pułku to Bolechów, Kołomyja, Dolina, Stryj, Bolesław i inne pobliskie miejscowości. Kolejnym wydarzeniem przerywającym garnizonową egzystencję w Kutnie był układ monachijski, na mocy którego 6 października 1938 r. doszło do rozbioru Czechosłowacji. W wydarzeniach tych uczestniczyli także kutnowscy żołnierze, którzy przebywali przez 2 miesiące w Karpatach w okolicach miejscowości Nadworna i Dolatyń. Zdjęcia archiwalne: zbiory Muzeum Regionalnego w Kutnie |
| Pomysł i realizacja strony Tomasz W. |
