Strona główna | Mapa serwisu | Forum
Historia 37pp > Walki we wrześniu 1939

Walki we wrześniu 1939

37 pp został postawiony w stan gotowości bojowej już 23 marca 1939r. w ramach tajnej mobilizacji. 26 marca jednostka została przewieziona do Wielkopolski w rejon Żnina i Wągrowca, gdzie pozostawała aż do wybuchu wojny.


37pp w okolicach Wągrowca, lato 1939r.


Ludność cywilna pomaga przy kopaniu umocnień obronnych, Wągrowiec, lato 1939r.


Kamień upamiętniający pobyt żołnierzy kutnowskich w Wągrowcu


Umocnienia w rejonie I batalionu, tzw. kozły hiszpańskie, lato 1939r.


Defilada 37pp w Wągrowcu, 15.08.1939r.


Ppłk Stanisław Kurcz

Nie atakowana przez nieprzyjaciela od l do 3 września pozostawała na pozycjach obronnych wzdłuż granicy. Wieczorem 3 września rozpoczął się jednak odwrót, który dla pułku trwał nieprzerwanie przez 10 dni. W tym okresie jednostka pozostawała przez cały czas bez kontaktu z nieprzyjacielem, jedynie II batalion poniósł 7 września wieczorem straty w walce z dywersantami niemieckimi w trakcie opuszczania Inowrocławia.

W pierwszej fazie bitwy nad Bzurą pułk podobnie jak i reszta 26 DP stanowił odwód i nie brał czynnego udziału w walce. Dopiero 14 września jednostka wzięła udział w natarciu grupy operacyjnej gen.Bołtucia. Pułk miał nacierać przy wsparciu I dywizjonu 26 pułku artylerii lekkiej na kierunku Potoki - Łasieczniki, stanowiąc lewe skrzydło nie tylko dywizji, ale całego zgrupowania uderzeniowego armii "Pomorze". Jednostki atakowała w miejscu rozgraniczenia niemieckiej 10 i 19 OP i dzięki temu w początkowej fazie natarcia odniosła pewien sukces. Ostatecznie jednak przewaga niemiecka spowodowała wycofanie pułku na pozycje wyjściowe za Bzurę. W tej walce straty jednostki były bardzo znaczne dochodząc do 50 procent stanu osobowego. W dniu 15 września pułk pozostał na pozycjach obronnych porządkując swoje szeregi. Nocą I batalion przeprowadził atak na Kozłów Szlachecki trwający aż do świtu. Mimo wsparcia III batalionu akcja zakończyła się niepowodzeniem.

W dniu 16 września oddziały pułku nadal pozostawały na pozycjach obronnych, broniąc przepraw przez Bzurę. Dowództwo jednostki było atakowane przez czołgi niemieckiej l Dywizji Pancernej, które przełamały obronę 14 Dywizji Piechoty. Nocą z 16 na 17 września zredukowany w wyniku strat do stanu batalionu 37 pp przemieścił się do miejscowości Osiek II, gdzie został zaatakowany przez wycofujące się z rejonu Kiernozi czołgi niemieckie l p.panc. oraz lotnictwo. Wieczorem tego samego dnia resztki pułku maszerowały do lasu Budy Stare, gdzie na jego skraju w rejonie Leontynowa odpierały natarcie niemieckiej piechoty wspartej czołgami i samochodami pancernymi. W wyniku ciągłych walk i poniesionych strat w dniu 18 września jednostka uległa rozsypce chociaż skupieni żołnierze podejmowali próby dalszej walki. Nocą resztki pułku skupione wokół mjr Fedorki i Molendy sforsowały Bzurę na południe od Kamiona. Dowodzona przez por.T. Szwackiego, grupa żołnierzy z 2 kompanii pod dowództwem sież. W.Rajki oraz pluton pionierów wchodzą w skład zgrupowania gen. Grzmota-Skotnickiego. Przechodzą oni Bzurę na wysokości Marysina i po krwawych walkach przedzierają się do Puszczy Kampinowskiej, skąd część dociera następnie do Warszawy. Grupa żołnierzy, którą zdołał skupić wokół siebie ppłk Kurcz dowódca pułku, wycofała się do lasu Budy Stare, gdzie 19 września została wzięta do niewoli.


Polegli polscy żołnierze w bitwie nad Bzurą


Pobojowisko nad Bzurą

Po Kampanii Wrześniowej pułk został rozwiązany i w trakcie trwania II wojny światowej nie reaktywował się.


Ranni żołnierze w szpitalu „Koszary”


Ranni żołnierze w Kutnie po bitwie nad Bzurą.

Zdjęcia archiwalne: zbiory Muzeum Regionalnego w Kutnie

Pomysł i realizacja strony Tomasz W.